Uitstelgedrag als oorzaak van stress. Er is wat aan te doen!

Regelmatig zie ik patiënten met stress klachten, waarbij uitstelgedrag één van de belangrijkste oorzaken van de stressklachten blijkt te zijn. Uitstelgedrag, ook wel procrastinatie genoemd, is het uitstellen van taken en/of klusjes tot op het laatste moment. Procrastinatie betekent ook ‘iets voor je uit schuiven’.

Uitstellen leidt vaak tot afstellen 

Is procrastinatie de manier waarop je met je to do’s omgaat, dan wordt na enige tijd de berg met klusjes of taken die nog gedaan moet worden, zo groot en ondoorzichtig dat je vaak door de bomen het bos niet meer ziet. Je weet niet meer waar te beginnen. Dit is het moment waarop het gevaar dreigt dat uitstel afstel wordt.

Is even iets uitstellen altijd de verkeerde keuze dan? 

Soms is het goed om iets even uit te stellen. Bijvoorbeeld wanneer je erg moe bent en verwacht beter te presteren als je uitgerust bent. Ook bestaat er bewijs dat uitstellen kan leiden tot meer creatieve oplossingen. Maar ook dan maak je in ieder geval een plan wanneer je er dan wel aan gaat beginnen, zodat je weet wanneer èn dat je ermee aan de slag gaat. (Bron: ‘Originals’ van Professor Adam Grant)

Hoe kunnen we uitstelgedrag veranderen? 

Om die vraag te kunnen beantwoorden moeten we eerst nadenken over mogelijke oorzaken van uitstelgedrag. De meest voorkomende oorzaken zijn:

1. We denken dat de uitgestelde klus gewoon vervelend is. Dat levert een onprettig gevoel op. Er is altijd wel iets leukers te bedenken.  

2. We zijn bang dat we de taak/klus niet aan kunnen. Deze soort van bijna angstige spanning is een slechte motivator.

3. We voelen ons (korte tijd) opgelucht nadat we de taak/klus waar we tegen opzien voor ons hebben uitgeschoven. Iets vermijden waar we tegen opzien, geeft een tijdelijk opluchting en een kort gevoel van ontspanning.

Maar de meeste klussen/taken lossen natuurlijk niet zomaar van zelf op. Morgen is de berg waar we tegenop zien alleen maar hoger en letterlijk nog onoverzichtelijker!!  

Onvermijdelijk bekruipt je als je dit gedrag herkent, ergens op een gegeven moment, een gevoel van: ‘En nu moet er echt iets gaan gebeuren en veranderen!!’  

Dit is hét moment dat er beweging kan komen naar een andere manier van denken. Het zogenaamde ‘momentum’. En, zoals de eerste stap buiten de deur het begin van een reis van duizend mijlen kan zijn, is dit gevoel het mogelijke begin van een effectieve gedragsverandering, waardoor je minder stress zult ervaren.  

De eerste stap 

Je moet wel letterlijk in beweging komen! De volgende suggesties kunnen daarbij ondersteunend zijn:

1. Maak in elk geval een begin. Bijvoorbeeld door de bankmap te pakken of de computer aan te zetten en de rekeningen op te zoeken die er al zo lang liggen. 

2. Zorg dat je kunt overzien wat je nog moet doen. Ligt er bijvoorbeeld een grote en dus indrukwekkende klus, splits deze dan in deeltaken. Op die manier houd je overzicht. Kleine stapjes maken het makkelijker en zijn minder bedreigend.

3. Maak van de deeltaken overzichtelijke werksessies van 15 tot 25 minuten. Neem tussendoor telkens korte pauzes. Kijk telkens met een voldaan gevoel naar het gedane werk. Vervolgens ga je door met de volgende deeltaak.

4. Ruim tijd in om jezelf te belonen. Een kleine beloning voor het volbrengen van een deeltaak (kopje koffie of thee met een koekje) en een grotere voor als de hele klus af is.

Oefen motiverende gedachten 

De gedachten/overtuigingen die ons uitstelgedrag versterken kennen we. We gaan ze vervangen door positieve gedachten, om op de goede weg te blijven.

1. Het belangrijkste is dat we het stemmetje leren herkennen dat ons aanzet tot uitstelgedrag, zoals bijvoorbeeld: ‘Morgen heb ik vast meer energie om het te doen’. Probeer dat zinnetje te vervangen door een krachtige aansporing om in beweging te komen: ‘Kom op, aan het werk!!’ Daarmee hou je het zogenaamde ‘momentum’ vast. 

Ondersteun de nieuwe gedachte door je te realiseren dat, als je nu geen zin hebt, je waarschijnlijk morgen ook geen zin hebt…. 

2. Accepteer dat de klus niet persé een aangenaam, prettig gevoel hoeft op te leveren. Maar het is zeker ook geen ramp! Accepteer ook enig onzekerheidsgevoel als je niet zeker weet of het gaat lukken. Daar kom je alleen maar achter door het te doen.  

Ondersteun punt 2 door jezelf eraan te herinneren waarom je deze keer niet wilde uitstellen wat je nog moest doen en hoeveel moeite en ook stress dat in het verleden veroorzaakte. 

3. Leg de lat niet te hoog voor jezelf. Houd jezelf voor dat wat je gaat doen nooit helemaal perfect zal zijn en dat hoeft ook helemaal niet.. Neem jezelf voor dat het gedaan moet worden, dan maar niet perfect!! 

De rol van acupunctuur bij verandering van uitstelgedrag 

Door middel van ons gedrag tonen wij wat we denken en voelen, bewust of onbewust. Gebaseerd op de ideeën van de Franse filosoof René Descartes beschouwt de reguliere gezondheidszorg lichaam en geest nog steeds vooral als gescheiden functies en systemen. De Chinese Geneeskunde maakt dat onderscheid tussen lichaam en geest niet.

Invloedsferen 

Zo heeft de energie van elk orgaan zowel een lichamelijke als een emotioneel-mentale invloedssfeer. De energie van bepaalde organen uit zich onder andere doordat iemand specifieke emoties toont. Ook in dit deel van de wereld is er een tijd geweest dat er zo gedacht werd. Dat was de tijd dat de observatie, het kijken naar wat er gebeurde, een voorname rol speelde in de wetenschap.

Bepaalde uitdrukkingen herinneren ons daar nog steeds aan:

• Als je iets op je lever hebt, moet je je gal spugen (Lever – boosheid)

• Ik voelde mijn hart in mijn keel kloppen van onzekerheid (Hart – onzekerheid)

• Van schrik deed ik het in mijn broek (Nieren – angst/schrik)

• De mond stroomt over waar het hart vol van is (Hart – spraak/communicatie)

• Spreken met een verstikte stem van verdriet (Longen – verdriet)

En zo kunnen we nog wel een tijdje doorgaan…. 

Wat heeft je leverenergie met uitstelgedrag te maken? 

Als acupuncturisten gaan we ervan uit dat de emoties irritatie en boosheid een onderdeel zijn van de leverenergie. Bij voortdurende irritatie gaat de lever meetbaar meer gal produceren, die wordt opgeslagen in de galblaas. Op een gegeven moment loopt de galblaas over. We zeggen dan dat iemand zijn gal spuugt.

Irritatie en boosheid zijn nuttige emoties, die ons aansporen om zaken in beweging te brengen zodat er een verandering optreedt in een situatie of in een bepaald gedrag. Het is dus de gezonde en harmonieuze leverenergie die ons aanspoort om ons gedrag te veranderen, als dat aanleiding geeft tot irritatie, ergernis en stress, zoals bij uitstelgedrag. De daadwerkelijke uitvoering van de gedragsverandering behoeft een goed werkende Galblaas energie.

Stel nu dat we door aanleg, omgeving/opvoeding en allerlei leefstijlfouten (voeding, drinken, roken etc.) een ongezonde leverenergie hebben. Vanwege de relatie met de galblaasenergie zal ook deze dan niet optimaal functioneren.

We kunnen dan wel allerlei gedachten hebben dat we ons uitstelgedrag willen gaan aanpakken en veranderen en hoe we dat willen gaan doen, maar als de leverenergie om de zaak in beweging te zetten ontbreekt, zal het bij plannen en woorden blijven….. Je kent ze wel, mensen die altijd maar plannen en ideeën hebben, maar waar eigenlijk nooit iets van terecht komt.

Aanpak in de praktijk

Daarom werken wij binnen onze praktijk met de hierboven omschreven gecombineerde aanpak van uitstelgedrag door het inzetten van acupunctuur, gericht op een versterking van de leverenergie in combinatie met coaching/counseling, gebaseerd op technieken uit de cognitieve gedragstherapie.

Wilt u meer weten? Maak dan direct een afspraak via 0613344341.

Bert Zandbergen.

Terug naar Heet van de Naald.